افزایش ۵ برابری تولیدات کشاورزی در ایران پس از انقلاب
افزایش تولید محصولات کشاورزی در ایران؛ رشد ۵ برابری نسبت به قبل از انقلاب
تحول بزرگ در بخش کشاورزی کشور
در سال‌های اخیر، بخش کشاورزی ایران شاهد تحولات چشمگیری بوده که منجر به افزایش تولید و بهره‌وری شده است. بر اساس اعلام معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی، میزان تولید محصولات کشاورزی کشور به ۱۳۵ میلیون تن در سال رسیده است که این رقم نسبت به دوران پیش از انقلاب اسلامی بیش از پنج برابر افزایش یافته است.
نقش کلیدی کشاورزی در اقتصاد کشور
به گفته اکبر فتحی، معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی، بخش کشاورزی سهم قابل توجهی در اقتصاد کلان کشور دارد و در حوزه‌های مختلف اثرگذار است. وی اظهار داشت:
"کشاورزی در حال حاضر ۱۶ تا ۱۷ درصد از اشتغال کشور، ۱۲ درصد از تولید ناخالص داخلی و حدود ۱۷ تا ۱۸ درصد از صادرات غیرنفتی را به خود اختصاص داده است. این نشان می‌دهد که کشاورزی نه‌تنها در تأمین نیازهای داخلی بلکه در رشد اقتصادی و ارزآوری برای کشور نیز نقشی حیاتی دارد."
تأمین امنیت غذایی؛ اولویت راهبردی کشور
یکی از اهداف اصلی توسعه کشاورزی، تأمین امنیت غذایی پایدار است. فتحی در این زمینه افزود:
"تأمین امنیت غذایی یکی از اولویت‌های اساسی در شرایط کنونی جهان محسوب می‌شود. در حقیقت، امنیت غذایی و امنیت دفاعی دو رکن اساسی در حفظ ثبات کشور هستند. بدون تأمین مواد غذایی، هیچ جامعه‌ای نمی‌تواند به توسعه پایدار دست یابد."
وضعیت کشاورزی پیش از انقلاب اسلامی
فتحی در خصوص وضعیت کشاورزی کشور قبل از انقلاب اسلامی توضیح داد که علیرغم وجود منابع طبیعی گسترده، بهره‌وری در این بخش بسیار پایین بوده است. وی بیان کرد:
"در دوران پیش از انقلاب، با وجود منابع آبی و خاکی بیشتر و شرایط اقلیمی مناسب‌تر، میزان تولید سالانه محصولات کشاورزی کشور تنها ۲۵ میلیون تن بود. این در حالی است که جمعیت کشور در آن زمان حدود ۳۰ میلیون نفر بود و برای تأمین نیازهای داخلی، وابستگی شدیدی به واردات مواد غذایی وجود داشت."
وی تأکید کرد که کشاورزی سنتی، عدم استفاده از فناوری‌های نوین و نبود برنامه‌ریزی دقیق موجب شده بود که ایران در تأمین نیازهای غذایی خود با چالش‌های اساسی مواجه شود.
موانع و چالش‌های کشاورزی سنتی
در گذشته، کشاورزی کشور با مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم می‌کرد. فتحی در این خصوص گفت:
"کشاورزی در آن زمان به روش‌های سنتی و پرمشقت انجام می‌شد که باعث کاهش انگیزه جوانان برای ورود به این حوزه می‌شد. علاوه بر این، سودآوری پایین، نبود تجهیزات مدرن و سختی‌های فراوان در کار کشاورزی موجب شده بود که کشاورزی جذابیت اقتصادی چندانی نداشته باشد."
دستاوردهای کشاورزی پس از انقلاب اسلامی
اما پس از انقلاب اسلامی، با اتخاذ سیاست‌های حمایتی و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، شاهد جهش قابل توجهی در تولید محصولات کشاورزی بوده‌ایم. فتحی در این خصوص بیان کرد:
"با گذشت ۴۶ سال از پیروزی انقلاب اسلامی، میزان تولید انواع محصولات کشاورزی در کشور از مرز ۱۳۵ میلیون تن عبور کرده که این رشد، علیرغم محدودیت‌های آبی، خاکی و تغییرات اقلیمی، تحقق یافته است."
نقش دانش و فناوری در رشد کشاورزی
وی ورود علم و فناوری به بخش کشاورزی را عامل اصلی این پیشرفت دانست و افزود:
"در دوران پیش از انقلاب، کشاورزی کشور ارتباط چندانی با علوم و فناوری نداشت. اما امروزه، بهره‌گیری از دانش روز، تلاش بی‌وقفه کشاورزان و کارشناسان، و حمایت‌های گسترده دولت، موجب افزایش تولید، ارتقای امنیت غذایی و دستیابی به جایگاه بهتر در بازارهای بین‌المللی شده است."
پیشرفت در مکانیزاسیون کشاورزی
یکی دیگر از عوامل مؤثر در رشد تولیدات کشاورزی، توسعه مکانیزاسیون و استفاده از تجهیزات مدرن بوده است. معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی اظهار داشت:
"امروزه، بسیاری از فعالیت‌های کشاورزی با استفاده از ماشین‌آلات پیشرفته انجام می‌شود که این امر، نه‌تنها بهره‌وری را افزایش داده بلکه هزینه‌های تولید را نیز کاهش داده است."
گسترش سیستم‌های آبیاری نوین
فتحی همچنین به تحول در روش‌های آبیاری اشاره کرد و گفت:
"با توجه به محدودیت منابع آبی، توسعه سیستم‌های آبیاری نوین مانند آبیاری قطره‌ای و تحت فشار در دستور کار قرار گرفته است. این روش‌ها موجب افزایش بهره‌وری آب و بهبود عملکرد محصولات شده‌اند."
افزایش تولید محصولات استراتژیک
یکی از مهم‌ترین دستاوردهای سال‌های اخیر، رشد تولید محصولات استراتژیک مانند گندم، برنج و دانه‌های روغنی بوده است. وی در این خصوص افزود:
"امروز، ایران توانسته در بسیاری از محصولات اساسی مانند گندم به خودکفایی برسد و در برخی دیگر نیز وابستگی خود را به میزان قابل توجهی کاهش دهد."
نقش حمایت‌های دولتی در توسعه کشاورزی
معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی همچنین بر اهمیت سیاست‌های حمایتی تأکید کرد و اظهار داشت:
"حمایت‌های دولت در قالب یارانه‌های کشاورزی، تأمین نهاده‌ها، ایجاد زیرساخت‌های لازم و ارائه تسهیلات، نقش مهمی در افزایش تولید و بهبود شرایط کشاورزان ایفا کرده است."
آینده کشاورزی ایران؛ حرکت به سمت کشاورزی پایدار
وی در پایان با اشاره به چشم‌انداز آینده کشاورزی ایران اظهار داشت:
"برای حفظ و افزایش دستاوردهای موجود، حرکت به سمت کشاورزی پایدار، افزایش بهره‌وری، توسعه کشت‌های گلخانه‌ای، استفاده از فناوری‌های جدید و بهینه‌سازی مصرف آب، امری ضروری است. در صورت اجرای صحیح این سیاست‌ها، ایران می‌تواند به یکی از کشورهای پیشرو در حوزه کشاورزی تبدیل شود."
فتحی تأکید کرد که حمایت از کشاورزان، توسعه صادرات محصولات کشاورزی و بهبود کیفیت تولیدات داخلی از جمله اقداماتی است که باید در سال‌های آینده با جدیت بیشتری دنبال شود.