در بازار گوشت چه‌خبر است؟ زمزمه واردات گوشت با ۲ نرخ ارز
نوسانات ارزی و تأثیر آن بر گوشت قرمز در ایران
در سال‌های اخیر، نوسانات شدید ارزی به‌ویژه در بخش واردات کالاهای اساسی مانند گوشت قرمز، مشکلات متعددی را برای بازار این محصولات ایجاد کرده است. تغییرات نرخ ارز وارداتی نه‌تنها تولید داخلی را با چالش‌های جدی روبه‌رو کرده، بلکه به افزایش قیمت و کاهش دسترسی مصرف‌کنندگان به این کالای اساسی منجر شده است. این شرایط فشار مضاعفی را بر تولیدکنندگان داخلی وارد کرده و موجب تغییراتی در روند عرضه و تقاضا شده است.
اختلالات در توزیع و تأثیر بر قیمت گوشت
طی ماه‌های گذشته، چالش‌های متعددی در روند توزیع گوشت قرمز مشاهده شده است. از جمله این چالش‌ها می‌توان به اختلال در حمل‌ونقل هوایی گوشت گوسفندی اشاره کرد که افزایش مقطعی قیمت را به‌دنبال داشت. گزارش‌ها نشان می‌دهند که نبود زیرساخت‌های مناسب توزیع و نظارت ضعیف بر شبکه‌های عرضه، یکی از دلایل اصلی افزایش بی‌رویه قیمت در بازار بوده است.
سیاست‌های ارزی و پیامدهای آن بر تولید و مصرف
یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر وضعیت تولید و مصرف گوشت قرمز، تغییرات در سیاست‌های ارزی بوده است. در سال 1401، نرخ ارز تخصیص‌یافته به واردات کالاهای اساسی به‌صورت ناگهانی افزایش یافت. این تغییر منجر به کاهش واردات نهاده‌های دامی و افزایش هزینه‌های تولید شد. در نتیجه، تولیدکنندگان توان نگهداری دام‌های خود را از دست دادند و عرضه گوشت کاهش یافت. از سوی دیگر، مصرف‌کنندگان نیز به دلیل افزایش قیمت، توان خرید خود را از دست دادند.
آمار تولید گوشت قرمز در کشور
طبق آمار رسمی، تولید گوشت قرمز در کشور شامل گوشت گاو، گوسفند، بز و سایر دام‌ها است. در مهر 1403، وزن کل گوشت قرمز عرضه‌شده در کشتارگاه‌های رسمی 34٬372 تن گزارش شد. از این میزان، 53 درصد به گوشت گاو و گوساله اختصاص داشت. گوشت گوسفند و بره نیز با 36 درصد سهم، جایگاه دوم را به خود اختصاص دادند.
روند کاهش عرضه در کشتارگاه‌ها
مقایسه آمار عملکرد کشتارگاه‌های رسمی در مهر 1403 نسبت به مهر 1402 نشان‌دهنده کاهش 11 درصدی در عرضه گوشت قرمز است. این کاهش شامل تمام انواع دام‌ها می‌شود، به‌ویژه گوسفند و بره که بیشترین افت را تجربه کرده‌اند. این روند نزولی نگرانی‌هایی را درباره تأمین پایدار گوشت در کشور ایجاد کرده است.
واردات؛ راهکار اصلی تأمین بازار
با کاهش تولید داخلی، واردات به‌عنوان راهکاری موقت برای تأمین نیاز بازار در نظر گرفته شد. در 6 ماهه نخست سال 1403، ایران بیش از 126 هزار تن گوشت وارد کرد. کشورهای برزیل و استرالیا از جمله تأمین‌کنندگان اصلی این محصول بودند. ارزش این واردات حدود 740 میلیون دلار بود که نشان از وابستگی جدی به منابع خارجی دارد.
نظارت ضعیف و افزایش قیمت‌ها
با وجود افزایش واردات، قیمت گوشت قرمز در بازار همچنان روند صعودی داشته است. گزارش‌ها حاکی از آن است که بخشی از گوشت‌های وارداتی از مسیر شبکه رسمی توزیع خارج شده‌اند. نبود نظارت کافی بر توزیع و فروش این محصولات یکی از عوامل اصلی در افزایش بی‌رویه قیمت‌ها تلقی می‌شود.
اقدامات دولت برای کنترل بازار
دولت تلاش کرده است با تغییر سیاست‌های ارزی و افزایش واردات، تعادل را به بازار برگرداند. کاهش ارز ترجیحی از 4200 تومان به نرخ‌های جدید و تأمین گوشت برای اقشار کم‌درآمد از جمله اقداماتی بوده است که با هدف کاهش فشار بر مصرف‌کنندگان انجام شده است.
پیش‌بینی وضعیت در سال‌های آینده
با توجه به شرایط موجود، پیش‌بینی می‌شود که در سال‌های آینده نیز مشکلات مربوط به بازار گوشت قرمز ادامه یابد. افزایش نرخ ارز و کاهش تخصیص ارز ترجیحی، تولید داخلی را تحت فشار قرار خواهد داد و قیمت‌ها را بیش از پیش افزایش خواهد داد. به‌نظر می‌رسد اقدامات جدی‌تر در زمینه نظارت، حمایت از تولید داخلی و مدیریت واردات ضروری باشد تا معیشت مردم کمتر تحت تأثیر قرار گیرد.
نتیجه‌گیری
بازار گوشت قرمز به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بخش‌های مرتبط با امنیت غذایی کشور نیازمند سیاست‌گذاری دقیق و اقدامات مؤثر در حوزه تولید، توزیع و نظارت است. توجه به زیرساخت‌های توزیع، حمایت از دامداران و مدیریت بهتر منابع ارزی می‌تواند راهکاری مؤثر برای مقابله با بحران‌های آینده باشد.