کشاورزان برنج خود را زیر ۱۰۰ هزار تومان فروخته اند
مدیریت بازار برنج و مقابله با احتکار در گیلان
برنج یکی از کالاهای اساسی در سبد غذایی خانوارهای ایرانی محسوب می‌شود و نقش مهمی در اقتصاد کشاورزی کشور دارد. در این میان، استان گیلان به عنوان یکی از قطب‌های اصلی تولید برنج، اهمیت ویژه‌ای در تأمین نیاز داخلی دارد. با توجه به تأثیرپذیری مستقیم بازار این محصول از سیاست‌های تجاری و وارداتی، هرگونه تغییر در عرضه و تقاضا می‌تواند منجر به نوسانات قیمتی و بروز چالش‌های اقتصادی برای کشاورزان و مصرف‌کنندگان شود. به همین دلیل، دولت و نهادهای نظارتی تلاش دارند تا با اتخاذ تدابیر مناسب، از ایجاد بحران‌های احتمالی در این حوزه جلوگیری کنند.
نقش سیاست‌های تجاری در کنترل بازار برنج
رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان اعلام کرد که محدودیت‌های وارداتی برنج تأثیر مستقیمی بر تنظیم بازار این محصول داشته است. این اقدام مانع از فعالیت سودجویانی شده است که با جمع‌آوری و نگهداری برنج داخلی در انبارها، قصد داشتند با ایجاد کمبود مصنوعی و افزایش قیمت، شرایط را برای واردات دوباره فراهم کنند.
به گفته صالح محمدی، تولید برنج یکی از ارکان مهم اقتصاد استان گیلان است و این منطقه با داشتن اراضی شالیزاری و باغات چای، سهم مهمی در تأمین محصولات کشاورزی کشور دارد. با این حال، در برخی دوره‌ها شاهد نوسانات غیرمنطقی در بازار برنج بوده‌ایم که نتیجه سیاست‌های نامناسب وارداتی و اقدامات برخی افراد فرصت‌طلب بوده است.
بحران‌های گذشته و تلاش برای ایجاد تعادل در بازار
محمدی با اشاره به بحران‌های سال ۱۴۰۱ در حوزه برنج، تأکید کرد که این وضعیت بر سایر فعالیت‌های اقتصادی کشاورزی در استان تأثیر گذاشت. به گفته وی، در آن سال واردات بیش از حد برنج موجب ناترازی شدید در بازار این محصول شد که نتیجه آن، کاهش انگیزه تولیدکنندگان داخلی بود. بازگرداندن ثبات به این بازار بیش از دو سال زمان برد و در این مدت، دولت و نهادهای اجرایی تلاش کردند تا تعادل نسبی را به بازار بازگردانند.
ممنوعیت واردات برنج و تأثیر آن بر بازار داخلی
رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان ضمن قدردانی از حمایت مسئولان استان و نمایندگان مجلس در دفاع از حقوق شالیکاران، اعلام کرد که دولت چهاردهم به حمایت از تولید داخلی متعهد است. در راستای تحقق این هدف، تصمیم گرفته شد که واردات برنج در چهار ماه نخست فصل برداشت (شهریور تا آذر) متوقف شود. این اقدام به تنظیم بازار و تعادل قیمت‌ها کمک کرد و باعث شد که تولیدکنندگان داخلی بتوانند محصول خود را بدون دغدغه فروش برسانند.
وی همچنین خاطرنشان کرد که بیشتر شالیکاران گیلان دارای زمین‌های کوچک هستند و پس از برداشت، محصولات خود را به سرعت به فروش می‌رسانند. در نتیجه، تا آبان‌ماه تعادل نسبی در بازار برنج وجود داشت، اما از ابتدای زمستان، برخی افراد با انتشار گزارش‌هایی درباره کاهش تولید، سعی در ایجاد التهاب در بازار داشتند. این در حالی است که با استفاده از فناوری‌های جدید، میزان تولید و سطح زیر کشت برنج در سال زراعی گذشته به‌دقت محاسبه شده و آمارها نشان می‌دهند که تولید برنج در کشور در سطح مطلوبی قرار دارد.
مقابله با احتکار و تنظیم بازار داخلی
رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان با اشاره به تولید ۲.۶ میلیون تن برنج در کشور، این میزان را کافی دانست و تأکید کرد که ممنوعیت واردات، مانعی برای افراد سودجو شده است. برخی از این افراد با جمع‌آوری و نگهداری برنج داخلی در انبارها، قصد داشتند با ایجاد کمبود مصنوعی، بازار را دچار نوسان کرده و شرایط را برای افزایش قیمت و در نهایت ازسرگیری واردات فراهم کنند.
وی این اقدام را به ضرر تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان دانست و تصریح کرد که سازمان جهاد کشاورزی در راستای حمایت از هر دو گروه، با اخلالگران در بازار تأمین و توزیع برنج برخورد خواهد کرد.
تشدید نظارت‌ها و برخورد با تخلفات
محمدی از تشدید نظارت‌ها بر عرضه برنج و برخورد قاطع با محتکران و دلالان خبر داد و اعلام کرد که این اقدام با دستور استاندار گیلان و همکاری دستگاه‌های نظارتی مانند وزارت صمت، سازمان تعزیرات حکومتی و بسیج اصناف انجام می‌شود. این نظارت شامل بررسی انبارها، کنترل فعالیت‌های تجاری، رعایت سقف سود مجاز (۴ درصد برای عمده‌فروشان و ۱۰ تا ۱۱ درصد برای خرده‌فروشان)، ارائه فاکتورهای معتبر و ثبت موجودی در سامانه جامع انبارها است.
وی تأکید کرد که هرگونه احتکار، کم‌فروشی و گران‌فروشی با برخورد قانونی مواجه خواهد شد. به گفته محمدی، کشاورزان برنج خود را با قیمتی کمتر از ۱۰۰ هزار تومان فروخته‌اند، بنابراین افرادی که برنج را با قیمت‌های بالاتر به بازار عرضه کنند، مشمول جریمه‌های سنگین خواهند شد.
نتیجه‌گیری
رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان در پایان خاطرنشان کرد که با اجرای این سیاست‌ها، بازار برنج متعادل شده و از افزایش بی‌رویه قیمت‌ها جلوگیری خواهد شد. همچنین، برنامه‌های نظارتی با هدف حمایت از تولیدکنندگان داخلی و اطمینان از دسترسی مصرف‌کنندگان به برنج با قیمت منصفانه ادامه خواهد یافت. از سوی دیگر، دولت و نهادهای اجرایی با برنامه‌ریزی‌های دقیق و همکاری با فعالان این حوزه، در تلاشند تا از وقوع بحران‌های مشابه در آینده جلوگیری کنند.
به گفته کارشناسان، اجرای صحیح سیاست‌های تجاری، تقویت زیرساخت‌های تولید داخلی و افزایش بهره‌وری کشاورزان می‌تواند به تثبیت بازار برنج و کاهش وابستگی کشور به واردات این محصول کمک کند. همچنین، استمرار نظارت‌ها و برخورد قاطع با عوامل اخلال‌گر، باعث خواهد شد که تعادل بازار حفظ شده و مصرف‌کنندگان بتوانند با قیمت مناسب به این کالای اساسی دسترسی داشته باشند.