قاچاق زعفران ایران به افغانستان با تریلی
عضو هیئت مدیره صندوق توسعه صادرات زعفران ایران، محمدرضا اردیخانی، در یک نشست خبری به موضوع قاچاق گسترده زعفران از ایران اشاره کرد و گفت که حجم زیادی از این محصول به صورت غیرقانونی از مرزها خارج می‌شود. وی افزود که این محصولات حتی با استفاده از تریلی‌ها و وسایل نقلیه سنگین از کشور به مقصد کشورهای مختلف حمل می‌شوند. اردیخانی با تأکید بر این نکته که ایران به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده زعفران در جهان، ۹۰ درصد از تولید جهانی این محصول را به خود اختصاص داده است، یادآور شد که سهم ایران در بازار جهانی زعفران به دلایل مختلف بسیار اندک است.
وی با اشاره به فعالیت‌های غیرقانونی در صادرات زعفران گفت که بخش قابل توجهی از این محصول به کشورهای هند و افغانستان صادر می‌شود. اردیخانی به آمار تولید و صادرات زعفران در افغانستان اشاره کرد و بیان داشت که در حالی‌که این کشور تنها سالانه حدود ۲۰ تن زعفران تولید می‌کند، میزان صادرات آن به حدود ۹۰ تن می‌رسد. این آمار، به‌وضوح نشان‌دهنده آن است که بخش زیادی از زعفران ایران از طریق این کشورها به بازارهای جهانی منتقل می‌شود.
عضو هیئت مدیره صندوق توسعه صادرات زعفران ایران در ادامه گفت که علی‌رغم صادرات رسمی این محصول از ایران، برخی از این صادرات به وسیله کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای انجام می‌شود که عملاً هیچ ارزآوری برای کشور ندارد و به نوعی باعث آسیب به اقتصاد ایران می‌شود. اردیخانی در خصوص وضعیت صادرات زعفران در سال جاری توضیح داد که در شش ماه اول سال، ۶۶ تن زعفران از کشور صادر شده است. پیش‌بینی می‌شود که در چهار ماه دوم سال میزان صادرات به ۹۵ تن برسد، هرچند که این مقدار نسبت به مدت مشابه سال قبل، کاهش ۱۰ درصدی داشته است. وی افزود که با وجود این کاهش، امیدوار است که در باقی‌مانده سال جاری بتوان این کاهش را جبران کرد.
اردیخانی در ادامه به وضعیت تولید زعفران در ایران اشاره کرد و گفت که در سال گذشته، حداکثر ۳۵۰ تن زعفران در کشور تولید شده است که بخش عمده آن به کشورهای مختلف صادر می‌شود. وی همچنین به مشکلات موجود در روند صادرات اشاره کرد و افزود که به دلیل عدم وجود مبادلات بانکی مناسب در کشور، بخش زیادی از صادرات به صورت غیررسمی و از طریق قاچاق از ایران به کشورهای دیگر انجام می‌شود. این در حالی است که تعرفه‌های بالای صادرات زعفران به هند باعث شده که بسیاری از زعفران‌ها از طریق افغانستان به هند صادر شود.
وی بر لزوم تفکیک بخش کشاورزی از سامانه‌های ارزی تأکید کرد و گفت که ارز حاصل از صادرات محصولات پتروشیمی به این سامانه‌های ارزی وارد می‌شود و از آن استقبال می‌شود، اما محصولات کشاورزی، از جمله زعفران، آزاد هستند و می‌توانند ارز حاصل از صادرات خود را به صورت توافقی به بازار عرضه کنند. اردیخانی در ادامه گفت که گردش مالی بازار جهانی زعفران حدود ۸ میلیارد دلار است که از این میزان، ۳۰۰ میلیون دلار آن نصیب ایران می‌شود. وی تأکید کرد که برای افزایش درآمد حاصل از فروش زعفران در بازارهای جهانی، باید اقدامات جدی برای مقابله با قاچاق و صادرات غیرقانونی این محصول انجام گیرد.
اردیخانی همچنین بر تقاضای بالا برای خرید زعفران‌های بی‌کیفیت و تقلبی در بازارهای جهانی اشاره کرد و گفت که این موضوع می‌تواند باعث آسیب به اعتبار زعفران ایرانی شود. بنابراین، وی به خریداران پیشنهاد کرد که به کیفیت محصولات توجه کنند و فقط از زعفران‌های استاندارد خریداری کنند تا بتوانند از اعتبار این محصول ارزشمند بهره‌مند شوند. وی در پایان به تولید زعفران در ایران اشاره کرد و گفت که ۷۰ درصد از زعفران تولیدی کشور در استان خراسان رضوی تولید می‌شود که بخش عمده آن در شهرستان تربت حیدریه به دست می‌آید.
اردیخانی همچنین خواستار همکاری بیشتر بین سازمان‌های مختلف دولتی و صادرکنندگان برای حل مشکلات موجود در صادرات زعفران شد و گفت که این همکاری می‌تواند به بهبود وضعیت صادرات این محصول کمک کند و از کاهش قاچاق و صادرات غیرقانونی جلوگیری کند. در نهایت، اردیخانی تأکید کرد که برای حفظ جایگاه ایران در بازار جهانی زعفران و افزایش سهم کشور در این بازار، لازم است تا اقدامات جدی برای رفع مشکلات موجود در تولید و صادرات این محصول انجام شود.